Κυριολεκτικά, η τελευταία “φαντασία” για πολλούς. Ο μύθος που τυλίγει τον ένατο τίτλο της πολύχρονης σειράς.
Έτος 2000. Τα gaming μάτια μας είχαν δει την άνοδο και την αρχή της πτώσης μιας αυτοκρατορίας με το όνομα SEGA, ένα από τα τραγικότερα λάθη (κέρδος για εμάς) μιας εταιρίας με το όνομα Nintendo που οδήγησε στην δημιουργία του PlayStation, και το gaming να έχει πάρει τα πάνω του σε σχέση με τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Δεκαετίες κατά τις οποίες άνθισαν τίτλοι και σειρές όπως Crash Bandicoot, Super Mario, Doom, The Legend of Zelda και Final Fantasy. Και αφορμή για το σημερινό Busted Gems είναι το Final Fantasy IX, ο δημοφιλής τίτλος που αποχαιρέτισε την εποχή του PlayStation.
Τι είναι Final Fantasy; Τι κάνει έναν τίτλο της σειράς πιστό στο όνομα; Για τους αρχάριους, βασικά στοιχεία που ορίζουν την ταυτότητα της σειράς υπάρχουν σε κάθε καινούρια καταχώριση στην εκτενή λίστα παιχνιδιών Final Fantasy. Αυτό σημαίνει κρύσταλλοι που παίζουν κύριο ρόλο στο σύμπαν και τη ζωή/προστασία του, ένα πολυποίκιλο καστ πρωταγωνιστών, και ένα από τα καλύτερα συστήματα μάχης που υπήρξαν ποτέ σε RPG. Για τους μυημένους, Final Fantasy σημαίνει ρίσκο, αποφυγή των συνηθισμένων και μια ιστορία που σου γεμίζει την καρδιά με χαρά, λύπη, και όσα άλλα συναισθήματα σκεφτείς. Κι αυτό γίνεται πιο ποιητικό όταν αναλογιστείς ότι το όνομα της σειράς πηγάζει από κάτι παρόμοιο: “Final” γιατί ήταν ο τελευταίος τίτλος που θα έκδιδε η SquareSoft, κι αν αποτύγχανε δεν θα υπήρχε σαν εταιρία την επόμενη μέρα. “Fantasy” γιατί πήρε όλα τα συστατικά που φτιάχνουν ένα κόσμο φαντασίας, με ιππότες, μάγους και σατανικούς δαίμονες, και τα μετέφρασε τέλεια σε ένα παιχνίδι το 1987.
Fast-forward 13 χρόνια στο μέλλον, και βρισκόμαστε με τον ένατο τίτλο σε μια σειρά που δεν είχε σχεδιαστεί για παραπάνω από έναν. Παρόλα αυτά, κάθε καινούριο παιχνίδι προσέφερε κάτι νέο και διαφορετικό, ενώ τα βραβεία, η φήμη και οι πωλήσεις δεν προλάβαιναν να έρχονται. Final Fantasy IX λοιπόν, 3 χρόνια μετά την κυκλοφορία του Final Fantasy που θα επισκίαζε όλα τα υπόλοιπα, καθώς και εκατοντάδες παιχνίδια, ακόμα και σχεδόν 2 δεκαετίες μετά την κυκλοφορία του: το Final Fantasy VII. Ξεφεύγοντας από την θεματολογία και την αισθητική των δύο προηγούμενων παιχνιδιών, το Final Fantasy IX ξαναγύρισε στις ρίζες της σειράς. Μακριά από τις υπερ-φουτουριστικές και σκοτεινές, μουντές γειτονιές του Midgar (VII) και της πολύπλοκης υπόθεσης με μάγισσες από το μέλλον (VIII), η χαριτωμένη πλευρά των πρωτοπόρων της σειράς γύρισε πίσω θριαμβευτικά. Χαρακτήρες με όψη ηρώων κινουμένων σχεδίων και ένας πολύχρωμος κόσμος που ακούει στο όνομα Gaia, θα μας φιλοξενήσουν αυτή τη φορά.
Κι όμως, για να πεις μια ώριμη, σοβαρή ιστορία με “βαριά” θέματα δεν χρειάζεσαι σκοτάδι και ατέλειωτο αίμα. Ολόκληρο το ρόστερ έχει διάφορα προβλήματα να αντιμετωπίσει, με θέματα που αφορούν τη ζωή και τον θάνατο, την ύπαρξη, την πίστη και την αφοσίωση, την υπερηφάνεια και την κατοχή δύναμης. Παρά τον, γενικότερα, ευδιάθετο και ξέγνοιαστο τόνο και τα ζωντανά σκηνικά, το μήνυμα που τριγυρίζει γύρω από το Final Fantasy IX μόνο χαρούμενο δεν είναι. Λαμβάνοντας σωστά τα στοιχεία που αργά αλλά σταθερά σε “ταΐζει” το σενάριο, θα βρεθείς με μεγάλη ποσότητα τροφής για σκέψη από την στιγμή που οι τίτλοι τέλους θα κυλίσουν στην οθόνη. Ένα στοιχείο που χρησιμοποιείται σε κάθε Final Fantasy από το τέταρτο και μετά, και ένα από τα σημαντικότερα συστατικά που “χτίζουν” τον όρο — πλέον — Final Fantasy.
Χωρίς να πετάει την ταυτότητά του στα σκουπίδια, το ΙΧ καταφέρνει να ξεχωρίζει από τα τότε-πρόσφατα Final Fantasy. Στο VI είδαμε την αρχή των sci-fi στοιχείων, ενώ το VII βασιζόταν πάνω στην επιστήμη και την τεχνολογία, και το VIII είχε πολλούς πυλώνες sci-fi όπου έχτισε την ιστορία του. Όμως, ο εμπνευστής της σειράς, Hironobu Sakaguchi, ένιωθε πως σιγά-σιγά ξέφευγαν από την ουσία του Final Fantasy. Έτσι, στο ΙΧ βλέπουμε ξανά μάγους, κάστρα, ιππότες, διάφορες φυλές, και το μυστήριο των κρυστάλλων. Το “αστείο” είναι πως η παραγωγή του ξεκίνησε πριν από αυτή του έβδομου τίτλου, ο οποίος ήταν η πρώτη δραστική αλλαγή περιβάλλοντος και θέματος! Μάλιστα, η Square σκεφτόταν να κάνει τον τίτλο ένα spin-off — κάτι που δεν είναι μέρος της κύριας σειράς — λόγω της διαφορετικότητάς του από τα τότε στάνταρ της σειράς. Εξάλλου, η Square δεν ήταν μια εταιρία που φοβόταν το ρίσκο. Ας μην ξεχνάμε ότι το Final Fantasy VII ήταν ο 4ος τίτλος που κυκλοφόρησε στην δυτική μεριά του πλανήτη, ενώ στην μητέρα χώρα Ιαπωνία ήταν ο 7ος. Το κοινό “έμαθε” την σειρά μέσα από τα ρεαλιστικά, “ώριμα”, σκοτεινά γραφικά του τίτλου αυτού και του επόμενου — η κυκλοφορία ενός καινούριου, εντελώς διαφορετικού παιχνιδιού μόλις 3 χρόνια μετά το VII και 2 μετά το VIΙΙ ίσως μπέρδευε τον κόσμο ως προς το τι να περιμένει πλέον από το Final Fantasy. Αλλά μετά από πολλές συζητήσεις, κατέληξαν: Final Fantasy IX.
Το παιχνίδι που θα έδινε την τελευταία παράσταση Final Fantasy στην πρώτη πλατφόρμα της Sony, καθώς το PlayStation 2 κυκλοφόρησε μόλις μήνες νωρίτερα, ήταν κι αυτό που έκανε απολογισμό του παρελθόντος. Για όσους ακολουθούσαν τη σειρά, πλούσιο υλικό και στοιχεία από προηγούμενα Final Fantasy ήταν διάσπαρτα στην Gaia, με αριστουργηματικό τρόπο. Ήταν, κυριολεκτικά, μια γιορτή για την σειρά που έβγαλε την Square από τον λάκκο. Το πρώτο παιχνίδι που μας έδωσε μια ματιά στο επερχόμενο Final Fantasy X με τα έξυπνα κρυμμένα μυστικά του, το οποίο ανακοινώθηκε μαζί με το ΙΧ και το ακόμα-πιο-μελλοντικό ΧΙ. Το σχέδιο της εταιρίας ήταν: ένας τίτλος αποκλειστικά για έναν παίχτη (ΙΧ), ένας με την επιλογή να μπουν κι άλλοι (Χ) κι ένας αποκλειστικά online (XI). Αν και αργότερα το Χ κατέληξε αποκλειστικά για έναν παίχτη (και ένα από τα καλύτερα παιχνίδια όλων των εποχών), το τρίπτυχο της Square σηματοδοτούσε την φιλοσοφία του ιαπωνικού κολοσσού: πάντα πρέπει να εξελίσσεσαι και να πηγαίνεις με την ροή του κόσμου. Μη μένοντας στο παρελθόν, η Square θαρραλέα προχώρησε εμπρός και “αγκάλιασε” την μοντέρνα, online εποχή πριν πολλούς.
Και πώς να μη βρει θάρρος; Έχοντας στο δυναμικό της τον Hironobu Sakaguchi για παραγωγό, τον Hiroyuki Ito — εμπνευστή του πρωτοποριακού Active Time Battle συστήματος (το οποίο εμπνεύστηκε από… την Formula 1) — ως διευθυντή και τον αξεπέραστο Nobuo Uematsu να “γεννά” την μουσική που θα “έντυνε” αυτό το τελευταίο ταξίδι, η Square είχε κάθε λόγο να πιστεύει στην δύναμη των ανθρώπων της. Οι οποίοι, αξίζει να σημειωθεί, ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Πιο συγκεκριμένα, ο Nobuo Uematsu “έσπασε ρεκόρ”, καθώς το κύριο soundtrack του παιχνιδιού περιείχε 110 τραγούδια, τα περισσότερα σε κάθε Final Fantasy και από τα περισσότερα που συμπεριλήφθηκαν ποτέ σε παιχνίδι. Μάλιστα, η Final Fantasy IX PLUS έκδοση του soundtrack περιείχε 42 επιπλέον τραγούδια! Ατέλειωτες ώρες επί ωρων με τις μαγευτικές μελωδίες του Uematsu να συντροφεύουν το ταξίδι του Zidane και της παρέας του και τον πόλεμο ενάντια στην αόρατη απειλή, αλλά και τους προσωπικούς τους δαίμονες.
Κάτι που έγινε μέσα από μηχανισμούς παλιούς και καινούριους. “Πετώντας” την κλασσική επιλογή επεξεργασίας των χαρακτήρων, που επέτρεπε άμεση επέμβαση στην πρόοδο στατιστικών κ.ά., το ΙΧ παρείχε αντ’αυτού αντικείμενα τα οποία έδιναν πρόσβαση σε δυνατότητες, μαζί με τα αγαπημένα summons και τα Jobs. Ουσιαστικά, τα Jobs είναι κλάσεις, κάτι που επιστρέφει από τα πρώτα παιχνίδια. Ο πρωταγωνιστής Zidane για παράδειγμα, είναι ο παραδοσιακός Thief, ενώ ο poster-boy Vivi είναι Black Mage. Έτσι, αντί να αλλάζεις συνεχώς τους χαρακτήρες σου και να τους “κόβεις-ράβεις” στα μέτρα σου, γίνεται το αντίστροφο. Με αυτό τον τρόπο, δένεσαι με τον καθένα, κι αυτό του δίνει μια ταυτότητα — κάτι που το ΙΧ ζητάει κάθε στιγμή του ταξιδιού να παρατηρήσεις. Να παρατηρήσεις το γεγονός ότι δεν χειρίζεσαι κάποιους απλούς ιππότες και μάγους, αλλά ζωντανά όντα που τυχαίνει να έχουν κάποιες εξαιρετικές ικανότητες. Γιατί ο καθένας είναι ξεχωριστός, με τον τρόπο του. Η διαφορετικότητα είναι λέξη-κλειδί για το ΙΧ, κάτι που φαίνεται από τους 8 χαρακτήρες της ομάδας σου, από τους οποίους μόλις 3 ανήκουν στην ανθρώπινη φυλή. Με αυτόν τον τρόπο, η σειρά αποφάσισε να αποχαιρετίσει και τις βαθιές ρίζες της στην κλασσική, Ευρωπαϊκή φαντασία και τα κάστρα με τους δράκους και τους ιππότες. Έκτοτε, τα παιχνίδια ασχολούνται κυρίως με πιο τεχνολογικά εξελιγμένα κόσμους και πλοκές, κάτι που κάνει αρκετούς να αποκαλούν το ΙΧ το “Final Fantasy” — την τελευταία φαντασία, θεματικά.
Κι έτσι έγινε, εν τέλει. Τον Ιούλιο του 2000 κυκλοφόρησε σε Ιαπωνικά εδάφη, ενώ τους επόμενους μήνες εμφανιζόταν σταδιακά σε ράφια παγκοσμίως, με περισσότερα από 3 χρόνια στα στάδια παραγωγής. Η κυκλοφορία του καθυστέρησε μερικές εβδομάδες, λόγω της παράλληλης κυκλοφορίας του Dragon Quest VII της τότε αντίπαλης Enix… αν και όλοι ξέρουμε πως κατέληξε αυτή η “μονομαχία”. Όμως, παρά την άφθονη αγάπη για το δημιούργημα του Sakaguchi, οι πωλήσεις ήταν μετρημένες. Μόλις 5ο σε συνολικές πωλήσεις, πίσω από VII, VIII, X και ΧΙΙ, τα περίπου 5.3 εκατομμύρια αντίτυπα που κατάφερε να “σπρώξει” είναι σχεδόν τα μισά από αυτά του VII που βγήκε 3 χρόνια νωρίτερα. Ίσως έφταιξε ότι συνέπεσε η κυκλοφορία νέας πλατφόρμας. Ίσως, όντως, ήταν πολύ διαφορετικό από τα Final Fantasy που είχαμε συνηθίσει εμείς οι δυτικότεροι. Αλλά, το μόνο που ξέρουμε σίγουρα είναι πως δεν το άξιζε. Όντας το αγαπημένο παιχνίδι των περισσότερων που ασχολήθηκαν με τη σειρά (όπως Hironobu Sakaguchi, Nobuo Uematsu κ.ά.), ίσως άξιζε περισσότερα “στα νούμερα” — κι αυτό επειδή, στο τέλος της μέρας, αυτά νοιάζουν την κάθε εταιρία. Για να διευκρινίσουμε, είναι το Final Fantasy με τον μεγαλύτερο συγκεντρωτικό βαθμό κριτικών από όλα τα άλλα, ακόμα και σήμερα. Όμως, δυστυχώς, δεν έφτασε παραπάνω στο βάθρο των πωλήσεων.
Παρόλα αυτά, ήταν ένα από τα παιχνίδια που η Square ήθελε να “ξαναφτιάξει” για το PlayStation 2 το 2001, παρά την δυνατότητα αναπαραγωγής αυθεντικών τίτλων PlayStation στην κονσόλα. Μαζί του το Final Fantasy VIII και το εξίσου αδικημένο Vagrant Story, τα οποία επίσης ήταν μια σκέψη για πιθανά remakes, με την Sony να χρησιμοποιεί τότε μια πλέον κλασσική σκηνή του VIII για να κάνει τεχνολογική επίδειξη των δυνατοτήτων της νέας της κονσόλας. Το παιχνίδι επίσης είναι στο μυαλό των κατασκευαστών όσον αφορά ένα sequel, καθώς ένας από τους – πλέον – οδηγητές του franchise, Yoshinori Kitase, το 2009 δήλωσε πως αν είχε τη δυνατότητα για ένα sequel, θα το έκανε για το ΙΧ. Γιατί όχι; Ο τίτλους “βασάνισε” τους δημιουργούς τόσο πολύ, που το τέλος του αλλάχτηκε 7 φορές πριν καταλήξουν σε κάτι οριστικό! Προς το παρόν όμως, αν δεν έχετε το αυθεντικό παιχνίδι για PlayStation, μπορείτε να το κατεβάσετε από το PlayStation Store έναντι 9.99€ και να παίξετε σε PS3/PSP/PS Vita [2019: πλέον διατίθεται για PS4, Xbox One, Nintendo Switch, Steam και Windows 10 βελτιωμένο, έναντι 20.99€]. Ευτυχώς που υπάρχει το ίντερνετ, λοιπόν… αν και υπήρχε και τότε, και η Square ενθουσιάστηκε υπερβολικά από την ύπαρξή του. Τόσο πολύ, που τα βιβλία-οδηγοί που κυκλοφόρησε για το παιχνίδι περιείχαν στοιχεία που μπορούσαν να ενεργοποιηθούν μόνο μέσω της υπηρεσίας της, PlayOnline. Έπειτα από έντονη κριτική, η υπηρεσία παρέμεινε αποκλειστικά ως μέσο πρόσβασης για το ΜΜΟ Final Fantasy XI, και το Final Fantasy Χ “γλίτωσε” την αρχική του μοίρα ως παιχνίδι πολλών παιχτών.
Τι εστί, λοιπόν, Final Fantasy IX; Μια συλλογή αναμνήσεων του παλιού, αλλά και πληροφοριών για τους μελλοντικούς τίτλους, το ΙΧ αγαπήθηκε από τους fans όσο λίγα άλλα, που όμως δεν είχε την εμπορική τύχη που του έπρεπε. Ωστόσο, είναι το αγαπημένο παιχνίδι αρκετών εκ των ίδιων των δημιουργών, πράγμα που αποδεικνύει πολλά για ένα franchise με πάνω από 30 διαφορετικά παιχνίδια και αμέτρητες επανακυκλοφορίες παλιών κι αγαπημένων και περισσότερα από 100 εκατομμύρια αντίτυπα σε πωλήσεις.
Το θετικότερο σημείο του Final Fantasy IX, όμως, δεν είναι ούτε η πλοκή του, ούτε η επιστροφή στις ρίζες, ούτε κάτι τέτοιο. Είναι το πώς ένας τίτλος αποτελεί ένα “ανθολόγιο” μιας τεράστιας σειράς που απέσπασε τον σεβασμό πολλών εκατομμυρίων παιχτών. Είναι το “ραβασάκι” των εμπνευστών για τους παίχτες αλλά και την ίδια τη σειρά. Κάτι σαν ένα παλιό άλμπουμ φωτογραφιών που ανακαλύπτεις μετά από χρόνια, και σου θυμίζει τον λόγο που αγαπούσες εκείνα τα χρόνια τόσο ώστε να τα αποτυπώσεις στο χαρτί. Το Final Fantasy IX, λοιπόν, είναι μια συλλογή διαφορετικών στοιχείων από κάθε τίτλο, που ενώθηκαν για να δημιουργήσουν έναν από τους πιο πλούσιους τίτλους της σειράς, κάτι πολλά περισσότερα από ένα απλό “best of” κολάζ. Έναν τίτλο, που αποτελεί απόδειξη για ένα γεγονός: ότι όσο προσπαθείς, καμιά φαντασία δεν πρέπει να είναι η τελευταία.
Μην μένεις σιωπηλός, σχολίασε και πες την άποψή σου ακριβώς παρακάτω!
